Wybrzydzanie, czy trudności z jedzeniem? Czy moje dziecko ma zaburzenia odżywiania?

Neofobia żywieniowa zaliczana jest do grupy zaburzeń wybiórczego jedzenia, najsilniej objawia się w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, gdy u dzieci zaczyna kształtować się autonomia. Silna tendencja do unikania nieznanego jedzenia może być także uwarunkowana ewolucyjnie, pojawia się ona najczęściej w momencie rozpoczęcia rozszerzania diety. Zachowania te mogą stanowić mechanizm ochronny przed zatruciem. 

Aby zdiagnozować neofobię żywieniową należy ją zróżnicować z wybrzydzaniem, które jest częstym etapem przejściowym wśród dzieci. W rozpoznaniu tego zaburzenia wyróżniono występowanie objawów o podłożu:
− fizycznym: wynikają z niedoborów żywieniowych i objawiają się powolnym przyrostem ciała, apatią, przemęczeniem, dłuższym snem i brakiem aktywności
fizycznej,
− emocjonalnym: polegające na obniżeniu nastroju dziecka przed posiłkiem, wystąpieniem płaczu oraz przygnębienia, w niektórych przypadkach agresji,
− społecznym: polegające na unikaniu kontaktów z rówieśnikami, wycieczek szkolnych, wizyt i nocowania u kolegów, ponieważ te aktywności wiążą się ze spożywaniem posiłków. W niektórych przypadkach dzieci widząc odmienność jednego z nich wyśmiewają go, co wpływa na samoocenę i chęć izolacji dziecka z wybiórczością pokarmową

Objawy neofobii żywieniowej: 

− przejawianie silnej awersji związanej z dotykaniem pokarmów,
− wkładanie do ust przedmiotów takich jak elementy garderoby, włosy, drobne gumka do mazania, palce czy włosy,
− występowanie odruchu wymiotnego spowodowanego widokiem, zapachem lub dotykiem pokarmów, które nie są tolerowane,
− wsadzanie do ust dużej ilości pokarmu, bez systematycznego gryzienia i połykania

Leczenie neofobii żywieniowej

polega przede wszystkim na edukacji rodziców, opiekunów i dziecka u którego rozpoznano zaburzenie. Proces leczenia polega na wielokrotnym podawaniu danego produktu w małych porcjach. Należy dbać o estetyczne podanie, miłą atmosferę oraz budowanie pozytywnych skojarzeń związanych z nieakceptowanym daniem, co wpływa korzystnie na nastawienie dziecka do jego spożycia. Z tego względu leczenie powinno odbywać się w zespole interdyscyplinarnym złożonym dietetyka, psychologa oraz psychiatry. Kluczowe jest zminimalizowanie ryzyka spowodowanego niedożywieniem oraz wprowadzeniem zmian behawioralnych. 

Neofobia żywieniowa a ARFID

Neofobia żywieniowa dzieci z czasem może przejść w ARFID, którego objawy nasilają się, utrudniają funkcjonowanie i prowadzą do niedoborów pokarmowych, co może mieć negatywne konsekwencje w stanie zdrowia. ARFID często współwystępuje z nadpobudliwością psychoruchową z deficytem uwagi (ADHD), ogólnymi zaburzeniami rozwojowymi, zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami nastroju, zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym oraz depresją. 
Zdiagnozowanie wybiórczości pokarmowej jest trudne ze względu na złożoność tego zaburzenia.

Wyniki przeprowadzonych przeze mnie badań

• U matek, które średnio urozmaicały dietę, neofobia dziecka była na średnim poziomie w przypadku 75% dzieci. U matek, które wysoko urozmaicały dietę żadne dziecko nie wykazywało niskiej neofobii żywieniowej. Może być to spowodowane zbyt dużą presją na zdrową dietę ze strony rodzica. Matki są
  prawdopodobnie zaniepokojone tym, że ich dzieci są wybredne, co może skutkować niedoborami, więc stosują karmienie pod presją w celu wymuszenia
  zdrowszych nawyków u swoich dzieci
• Wysoka neofobia żywieniowa występowała u bardzo zbliżonego odsetka dzieci w obu grupach wiekowych (3-6 lat i 7-10 lat). Może to oznaczać, że dzieci u których rozwinęła się wysoka neofobia żywieniowa we wczesnym dzieciństwie, lęk przed nowa żywnością nie zmniejszał się w kolejnych latach życia.
• Występowanie selektywnego jedzenia jest równie powszechne u dziewcząt jak i chłopców. 
• Rodzice, którzy mieli niską neofobię żywieniową w 60% mieli dzieci z niską neofobią żywieniową. Rodzice, którzy mieli średnią neofobię żywieniową w 75,49% mieli dzieci ze średnią neofobią żywieniową, natomiast rodzice z wysoką neofobią żywieniowa w 60% mieli dzieci ze średnią neofobią żywieniową, a w 40% dzieci z wysoką neofobią żywieniową. Na podstawie tych wyników można uznać, że wpływ genetyczny ma istotne znaczenie w rozwoju neofobii żywieniowej u dzieci.