Leczenie zaburzeń odżywiania

Zaburzenia odżywiania z każdym rokiem stają się coraz powszechniejszym problemem. Dotykają osób w każdym wieku, najczęściej są to jednak osoby młode, a odsetek chorych wśród kobiet jest dużo wyższy niż w grupie mężczyzn. Poniżej przedstawiam garść przydatnych informacji. Dowiesz się z nich, jakie są przyczyny, objawy i skutki zaburzeń łaknienia, co mówią rokowania oraz jak wygląda leczenie zaburzeń jedzenia.

Jeśli dostrzegasz, że zaburzenia łaknienia dotyczą również Ciebie, skontaktuj się ze mną. Podczas konsultacji przeanalizuję Twoje wyniki, styl życia, sposób żywienia i zachowania z nim związane. Wspólnie zastanowimy się nad przyczynami złej relacji z jedzeniem i zaplanujemy działania, które pomogą ją naprawić. Przygotuję dla Ciebie indywidualne zalecenia wskazówki oraz ćwiczenia, które pomogą Ci stopniowo zmieniać nawyki i przekonania.

Czym jest dla nas jedzenie?

Jedzenie służy zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych. Sięgamy po nie, gdy czujemy głód, który jest sygnałem organizmu, mówiącym o tym, że trzeba dostarczyć mu pożywienia. Ale czy jemy wyłącznie po to, by przeżyć? Okazuje się, że nie. Jedzenie może być też sposobem komunikacji, formą okazywania uczuć, karą lub nagrodą oraz sposobem kontroli. Pełni też wiele innych, często zaskakujących funkcji.

Zaburzenia odżywiania – co to?

Zaburzenia odżywiania należą do grupy zaburzeń psychicznych i tak jak wszystkie inne, również i te wymagają leczenia. Spaczone łaknienie powoduje wystąpienie patologicznej relacji z jedzeniem, co może skutkować niedożywieniem i wyniszczeniem organizmu.

Zaburzenia łaknienia – kogo dotyczy leczenie?

Zaburzenia odżywiania najczęściej diagnozuje się w okresie dojrzewania. Dziewczynki zaczynają wówczas myśleć o swoim wyglądzie. Zatrważający jest fakt, że prawie połowa dziewcząt w wieku od 5 do 9 lat chciałaby wyglądać szczuplej. Ponad 30% obawia się, że będzie gruba. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby młodzieży i dzieci hospitalizowanych z powodu zaburzeń łaknienia. Prócz nich największą grupę stanowią młode kobiety.

Przyczyny zaburzeń łaknienia

Do najczęstszych przyczyn wystąpienia zaburzeń jedzenia w wieku młodzieńczym zalicza się:

Predyspozycje genetyczne.
Problemy rodzinne.
Wzorce sylwetki promowane przez media.

Jednym z głównych problemów jest wypaczony obraz własnego ciała. Jeśli występuje on razem z zakłóconym wyrażaniem własnych emocji i zaburzonym postrzeganiem, taka osoba ma duże szanse na to, by wpaść w szpony problemów z odżywianiem. W takiej sytuacji psychoterapia zaburzeń odżywiania powinna być włączona natychmiast.

Zaburzenia jedzenia – objawy

Poszczególne rodzaje zaburzeń odżywiania nieco różnią się od siebie. Są jednak wspólne cechy, które je łączą. Należą do nich: nieprawidłowe nawyki związane ze spożywaniem pokarmów, nadmierna koncentracja na swoim wyglądzie oraz przekonanie o nieprawidłowym obrazie własnego ciała.

Objawy wypaczonego łaknienia to:

utrata masy ciała;
niezadowolenie ze swojego wyglądu;
unikanie spożywania posiłków we wspólnym gronie;
pogorszenie stanu zdrowia;
nagłe rozpoczęcie intensywnej aktywności fizycznej lub wręcz podejmowanie morderczych treningów;
wypowiedzi, które sugerują, że dana osoba jest święcie przekonana o swojej zbyt wielkiej masie.

Rodzaje zaburzeń odżywiania

Choć jest ich więcej, w powszechnej opinii, najbardziej znana jest:

Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) – polega na maksymalnym ograniczeniu ilości przyjmowanych posiłków. Objawia się również intensywnym wysiłkiem fizycznym. W anoreksji wypaczenie obrazu własnego ciała bywa tak wielkie, że nawet w przypadku, gdy masa ciała jest skrajnie niska, pacjent może dalej myśleć, że waży zbyt dużo.
Bulimia – (żarłoczność psychiczna) – masa ciała zwykle jest prawidłowa, występują natomiast epizody niekontrolowanego objadania się, które z kolei wywołują poczucie winy. Osoby dotknięte tą chorobą prowokują wymioty lub stosują środki przeczyszczające.

Leczenie zaburzeń jedzenia – diagnostyka

Rozpoznanie zaburzeń odżywiania to zadanie dla specjalisty. Z reguły jest nim psychiatra lub psycholog. Przed postawieniem diagnozy warto wykluczyć inne organiczne przyczyny utraty masy ciała. Diagnostyka powinna uwzględniać schorzenia, takie jak:

Zaburzenia hormonalne – mowa tu np. o chorobie Addisona.
Choroby przewodu pokarmowego – to m.in. choroba wrzodowa, celiakia i choroba Leśniowskiego-Crohna.

W trakcie diagnozowania choroby warto niezwłocznie umówić się na wizytę, by być pod opieką specjalisty, gdy okaże się, że rzeczywiście chodzi o zaburzenia jedzenia.

Zaburzenia jedzenia – leczenie

Psychoterapia zaburzeń odżywiania odgrywa kluczową rolę w procesie wracania do zdrowia. Najskuteczniejsza jest terapia poznawczo-behawioralna. Czasem stosuje się też terapię systemową lub psychodynamiczną.

W niektórych przypadkach konieczne jest włączenie leczenia farmakologicznego. Farmakoterapia może być przeprowadzona wyłącznie przez lekarza psychiatrę. Z reguły przepisuje on leki osobom borykającym się z dodatkowymi zaburzeniami psychicznymi (np. zaburzenia depresyjne).

Ważne jest to, że leczenie może odbywać się w trybie ambulatoryjnym. Hospitalizacja jest konieczna, jeśli pacjent ma skrajnie niskie BMI.

Nieleczone zaburzenia odżywiania – do czego prowadzą?

Długotrwałe ograniczenie jedzenia prowadzi do niedoborów pokarmowych, co w efekcie może wywołać poważne konsekwencje zdrowotne, takie jak:

nieprawidłowości rozwoju układu kostno-szkieletowego;
zaburzenia hormonalne – m.in. zatrzymanie miesiączki i upośledzenie wielu procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie;
nieprawidłowości układu sercowo-naczyniowego – są skutkiem znacznej utraty masy ciała w wieku rozwojowym;
zaburzenia elektrolitowe;
pogorszenie kondycji skóry;
nadmierne wypadanie włosów;
anemia;
pogorszenie odporności;
zaburzenia funkcji układu pokarmowego.

Skutkiem nieleczonych zaburzeń odżywiania są też konsekwencje społeczne. Wykazano, że zaburzenia odżywiania niosą ze sobą ryzyko wystąpienia myśli samobójczych oraz samookaleczenia bez intencji. Najczęstszą przyczyną śmierci osób chorujących na jadłowstręt psychiczny są samobójstwa. Stanowią one połowę wszystkich zgonów. Pacjenci borykają się z epizodami depresji, zaburzeniami lękowymi oraz obsesyjno-kompulsywnymi.

Wprowadzając leczenie, należy zminimalizować wyniszczenie spowodowane niedożywieniem oraz wprowadzić zmiany behawioralne. W terapii szczególną rolę odgrywa więc dietetyk.

Jak leczyć zaburzenia odżywiania? – Rokowania

Zaburzenia odżywiania mają naprawdę bardzo różny przebieg. Są jednak pewne szacunki dotyczące ilości pacjentów wracających do zdrowia. Przyjmuje się, że jeśli chodzi o przypadki anoreksji, bulimii i zaburzeń z napadami odżywiania, częściowe bądź całkowite ustąpienie objawów obserwuje się u od 50% do 85 osób.

Trzeba też jednak wspomnieć o tym, że zaburzenia odżywiania należą do zaburzeń psychicznych o najwyższej śmiertelności. Szybka reakcja może więc stanowić różnicę pomiędzy życiem i śmiercią.

Zaburzenia odżywiania – gdzie szukać pomocy?

Jeśli nie wiesz, jak sobie pomóc, zgłoś się do specjalisty. Psychoterapeuta zastosuje techniki, które będą stanowić pierwszy krok ku normalności. Bazując na swoim doświadczeniu, będę w stanie zdiagnozować problem i znaleźć właściwe rozwiązanie.

Warto przy tym pamiętać, że nie wszystkie napady objadania związane są z zaburzeniami odżywiania. Zwiększeniu apetytu sprzyja niedobór snu, przewlekły stres, gwałtowny spadek poziomu glukozy we krwi i nadmiar obowiązków. Wpływają na to również zbyt długie przerwy między posiłkami oraz dostarczanie sobie zbyt małej ilości kalorii.

Podczas konsultacji przeanalizuję Twoje wyniki, styl życia, sposób żywienia i zachowania z nim związane. Wspólnie zastanowimy się nad przyczynami złej relacji z jedzeniem i zaplanujemy w jaki sposób możemy ją poprawić. Przygotuję dla Ciebie indywidualne zalecenia, wskazówki oraz ćwiczenia, które pomogą Ci stopniowo zmieniać nawyki i przekonania.